του Γιωργή Γραββάνη*
Το Κροκύλειο, το χωριό από το οποίο κατάγομαι και περνώ μερικές από τις πιο όμορφες ημέρες του χρόνου, βρίσκεται στη Β.Δ Δωρίδα, χτισμένο σε υψόμετρο 850 μέτρα. Χαρακτηρίζεται από πολλές φυσικές ομορφιές όπως η πυκνή βλάστηση, τα κρυστάλλινα νερά, και τα γραφικά πετρόχτιστα σπίτια, τα οποία μαγνητίζουν το βλέμμα καθενός που βρίσκεται ή περνάει από εκεί.
Σε πολιτιστικό επίπεδο το χωριό, με την αρωγή του πολιτιστικού συλλόγου, έχει φιλοξενήσει υψηλού επιπέδου εκδηλώσεις μεταξύ των οποίων τα μπαλέτα Μπολσόϊ, τον Διονύση Σαββόπουλο, τον Λάκη Χαλκιά, το Χρήστο Λεοντή, τον Μπάμπη Στόκα. Επίσης, κάθε χρόνο διοργανώνονται παραδοσιακά πανηγύρια, όπως του Συλλόγου γαμπρών και νυμφών, τα οποία πέρα από την προφανή ψυχαγωγία προσφέρουν μια σπάνια ευκαιρία - ειδικά στους πιο νέους ανθρώπους - να έρθουν σε επαφή με την παράδοση, την οποία δυστυχώς δεν έχουν ως βίωμα στο τόπο κατοικίας τους. Ακόμα, στο κτίριο του σχολείου βρίσκεται το λαογραφικό μουσείο του χωριού το οποίο είναι αναπαράσταση ενός παραδοσιακού σπιτιού και δίνει χρήσιμες πληροφορίες στον επισκέπτη για τον τρόπο ζωής των ανθρώπων σε παλαιότερες εποχές. Τέλος, όσον αφορά στην ψυχαγωγία των νέων, ο Σύλλογος έχει μεριμνήσει διοργανώνοντας αθλητικούς αγώνες με τα χωριά της περιοχής, αλλά και ανοίγοντας κάθε καλοκαίρι το εντευκτήριο του, το «Λιβάδι», το οποίο αποτελεί ένα σημείο αναφοράς για τους νέους αλλά και διαχρονικά για κάθε γενιά.
Δυστυχώς στις μέρες μας το Κροκύλειο μετράει ελάχιστους μόνιμους κατοίκους (όχι περισσότερους από 30) με την πλειοψηφία να είναι μεγάλης ηλικίας. Δεν υπάρχουν πλέον εμπορικά καταστήματα, ενώ η κατάσταση επιδεινώθηκε με το κλείσιμο του ξενοδοχείου, γεγονός που στέρησε από τους κατοίκους και τους επισκέπτες τον τελευταίο χώρο απόδρασης. Παρατηρώντας το χωριό μπορούμε να συμπεράνουμε ότι, με εξαίρεση τις εορταστικές περιόδους και τις ημέρες του Δεκαπενταύγουστου, θυμίζει έρημο τοπίο χωρίς ζωή, γεγονός λυπηρό αν αναλογιστούμε ότι τον προηγούμενο αιώνα αποτελούσε σημείο αναφοράς για την ευρύτερη περιοχή, ενώ πέρα από καταστήματα στεγάζονταν και δημόσιες δομές όπως ειρηνοδικείο και χωροφυλακή.
Για να ανατραπεί αυτή η κατάσταση, κρίνεται απαραίτητο ο τόπος να στραφεί στον εναλλακτικό τουρισμό. Ήδη πολλά χωριά, με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα την Αράχοβα και τα χωριά της ορεινής Ναυπακτίας, έχουν εκμεταλλευτεί τα πλεονεκτήματα που απορρέουν από το φυσικό τους τοπίο και έχουν μετατραπεί σε πόλους έλξης πολλών τουριστών, κρατώντας με αυτό τον τρόπο τους νέους ανθρώπους στον τόπο τους και προσφέροντάς τους ικανοποιητικό εισόδημα, για να ζήσουν. Στην περίπτωση του Κροκυλείου σημαντικό ρόλο πρέπει να παίξει η προστασία και ανάδειξη του οικιστικού του χαρακτήρα, με την αναπαλαίωση των πέτρινων σπιτιών με σεβασμό στην υφιστάμενη αρχιτεκτονική και διατηρώντας όλα εκείνα τα στοιχεία που χαρίζουν εκείνη την ξεχωριστή ταυτότητα στον τόπο (έχει ήδη χαρακτηρισθεί παραδοσιακός οικισμός). Επιτακτική επίσης είναι η συντήρηση, διατήρηση και επέκταση των υφιστάμενων μονοπατιών, που πρόσφατα αναδείχτηκαν, ώστε ο επισκέπτης να έχει την ευκαιρία να γνωρίσει τις φυσικές ομορφιές του χωριού μέσα από την περιπλάνησή του σε αυτά. Ακόμα, μείζονος σημασίας κρίνεται και η ανακαίνιση και επέκταση του ξενοδοχείου, ώστε όχι μόνο να είναι σε θέση να προσφέρει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες στους πελάτες του, αλλά να έχει τη δυνατότητα να φιλοξενεί και μεγαλύτερο αριθμό επισκεπτών απ’ ότι τη στιγμή που μιλάμε. Αν αυτές οι δράσεις τελεσφορήσουν, τότε το Κροκύλειο θα μετατραπεί σε έναν πολύ πιο ελκυστικό προορισμό για τους λάτρεις των ορεινών, ενώ την ίδια στιγμή θα μπει στη λίστα ταξιδιωτικών οδηγών, γεγονός το οποίο θα συμβάλει στην περεταίρω προώθηση του.
Εν κατακλείδι, το Κροκύλειο αποτελεί ένα χώρο με σπάνια φυσική ομορφιά και με διαχρονική πολιτιστική παρουσία. Για να μπορέσει, όμως, να επιβιώσει στο πέρασμα του χρόνου και να γλιτώσει την επερχόμενη ερημοποίηση, χρειάζεται να εκμεταλλευτεί τα φυσικά πλεονεκτήματά του όπως το όμορφο φυσικό τοπίο, όπου έχει την τύχει να βρίσκεται σε συνδυασμό με τη γαλήνη που απορρέει από αυτό, καθώς και την πλούσια πολιτιστική παράδοση που διαθέτει. Αν γίνει αυτό υπάρχει η αισιοδοξία ότι οι μέρες που θα έρθουν θα είναι καλύτερες για αυτό τον τόπο.
* Ο Γεώργιος-Ζώης Γραββάνης είναι γιος του Παρασκευά Γραββάνη και της Κατερίνας Κοκκαλιάρη. Σπουδάζει στο 4ο έτος του τμήματος Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και από το 2022 αποτελεί μέλος στο Δ.Σ. του Συλλόγου Κροκυλιωτών ο Μακρυγιάννης. Είναι δικαιούχος της οικονομικής ενίσχυσης του Ιδρύματος Μακρυκώστα για το ακαδημαϊκό έτος 2022-23 και η παραπάνω έκθεση αποτέλεσε μέρος της αίτησής του.